W każdym cyklu planistycznym (obecnie obejmuje on przedział lat 2022-2027) identyfikuje się presje dla poszczególnych jednolitych części wód. Następnie ustala się, które z nich są znaczące. Jest to podstawa dla zaplanowania działań, które umożliwią osiągnięcie celów środowiskowych, czyli dobrego stanu wód.
Ostateczna ocena wskazała, że zanieczyszczenia przedostające się do wód i organizmów w nich żyjących, pochodzą z wielu różnych źródeł. Przede wszystkim są spowodowane odprowadzaniem ścieków do wód i ziemi, a także pochodzą z powietrza atmosferycznego.
Stwierdzono, że większość jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych (94% na obszarze dorzecza Wisły, 95% na obszarze dorzecza Odry, 100% na obszarze dorzecza Dniestru, 60% na obszarze dorzecza Dunaju, 100% na obszarze dorzecza Banówki, 62,5% na obszarze dorzecza Łaby, 96% na obszarze dorzecza Niemna, 94% na obszarze dorzecza Pregoły oraz 100% na obszarze dorzecza Świeżej) podlega tak silnym zmianom spowodowanym działalnością człowieka, że są zagrożone ryzykiem nieosiągnięcia celów środowiskowych.
Wynika to z zanikania występowania gatunków roślin i zwierząt w strukturze doliny rzecznej (górny, środkowy czy dolny odcinek biegu rzeki), co jest spowodowane:
➢ prostowaniem koryt rzecznych,
➢ budowlami piętrzącymi, hydrotechnicznymi (zapory wodne, zastawki czy jazy),
➢ obiektami mostowymi,
➢ budowlami regulacyjnymi (opaski brzegowe, ostrogi, tamy podłużne),
➢ wałami przeciwpowodziowymi,
➢ obiektami gospodarki wodnej,
➢ górnictwem.
Kolejnym istotnym powodem zmian dotyczących ilości organizmów żywych w wodach, są zanieczyszczenia wywołane przez:
➢ nawożenie oraz zanieczyszczenia przenoszone z powietrza atmosferycznego,
➢ wody opadowe odprowadzane z terenów miejskich,
➢ źródła przemysłowe oraz miejskie.
Ryzykiem nieosiągnięcia celu środowiskowego zagrożona jest również znaczna ilość jednolitych części wód powierzchniowych jeziornych:
➢ 61% na obszarze dorzecza Wisły,
➢ 71% na obszarze dorzecza Odry,
➢ 50% na obszarze dorzecza Niemna,
➢ 48% na obszarze dorzecza Pregoły,
➢ 100% na obszarze dorzecza Świeżej.
W większości z nich jest to spowodowane złym stanem organizmów wodnych i zanieczyszczeniami:
➢ spływającymi z terenów rolniczych, są to duże ilości azotu i fosforu pochodzące z gruntów ornych,
pastwisk i obszarów intensywnej hodowli zwierząt, a także z rozproszonej zabudowy wiejskiej oraz
rekreacyjnej położonej często w bezpośrednim sąsiedztwie jezior,
➢ z powietrza atmosferycznego,
➢ ze spływu z terenów leśnych.
Spośród jednolitych części wód podziemnych, na obszarze dorzecza Wisły i Odry, wskazano odpowiednio: 21% i 32% z nich jako zagrożone ryzykiem nieosiągnięcia celu środowiskowego w cyklu planistycznym 2022-2027. Za przyczynę tego zjawiska uznaje się albo presję chemiczną albo ilościową, albo obie z nich. Presje chemiczne są wywoływane przez:
➢ składowiska komunalne, przemysłowe i inne,
➢ zrzut ścieków komunalnych oraz przemysłowych do wód i do ziemi,
➢ zanieczyszczenia z obszarów intensywnego użytkowania rolniczego, nawożenia i hodowli,
➢ wpływ aglomeracji miejsko-przemysłowych,
➢ sieci drogowe.
Presje ilościowe na wody podziemne są spowodowane przede wszystkim przez:
➢ odwodnienia górnicze (kopalnie i odkrywki),
➢ melioracje,
➢ wpływ aglomeracji miejsko-przemysłowych.
Zmniejszenie ilości wód podziemnych powoduje obniżenie zwierciadła tych wód, często na wielu poziomach wodonośnych. Może to wywołać szkody w ekosystemach chronionych, zależnych od wód podziemnych, m.in. zalewanie zaciąganymi z głębszych warstw wodami słonymi i innymi wodami powodującymi zanieczyszczenie, a także utrudnienia w eksploatacji ujęć wód podziemnych, stanowiących źródła zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia
Spośród jednolitych części wód podziemnych, na obszarze dorzecza Dunaju wskazano 50% z nich jako zagrożone ryzykiem nieosiągnięcia celu środowiskowego w cyklu planistycznym 2022-2027. Przyczyną zagrożenia dla jcwpd na obszarze dorzecza Dunaju jest presja chemiczna.
Pocieszające jest to, że na obszarach dorzeczy: Dniestru, Banówki, Łaby, Niemna, Pregoły i Świeżej, osiągnięcie celu środowiskowego dla wód podziemnych określono jako niezagrożone.
