Czym jest regulacja rzek?

Regulacja rzeki to nic innego jak kształtowanie jej koryta, przekroju poprzecznego i krzywizn poprzez odpowiednie budowle regulacyjne takie jak: ostrogi brzegowe, tamy i opaski brzegowe. Regulacja rzeki to przede wszystkim „zabieg”, który ma ograniczyć występowanie nieprzewidywalnych zjawisk hydrologicznych wzdłuż koryta.

W Polsce zdecydowana większość rzek ma charakter nizinny. Oznacza to, że mają one tendencję do „poszukiwania” niżej położonych miejsc lub tych luźniej związanych z podłożem. W praktyce przekłada się to na powstawanie meandrów. W sytuacji podniesienia stanu wody i wzrostem sił odśrodkowych nurtu w zakolach następuje erozja względna i przerwanie linii brzegowej.

W świadomości społecznej nadal jednak krążą mity o „betonowaniu rzek”. Nie jest to prawda. To element wielowiekowego osadnictwa i udziału człowieka w kształtowaniu przestrzeni, co czego ma prawo a czasem obowiązek, choćby w trosce o swoje bezpieczeństwo.

Uregulowana rzeka jest naturalnym szlakiem komunikacyjnym. To od wieków przy rzekach powstawały gromady, osady, które z czasem stały się miastami. Zapewnienie rzece odpowiedniej głębokości i uregulowanie brzegów pozwala na budowanie oczyszczalni ścieków, przejścia rurociągów i kabli oraz obiektów o znaczeniu strategicznym takich jak elektrownie wodne.

Dzisiejszy stan osadnictwa na terenie Europy jest niewątpliwie rezultatem warunków środowiskowych szczególnie sprzyjających osadnictwu i działalności gospodarczej. Osadnictwo najlepiej rozwijało się na obszarach nizinnych i równinnych, sprzyjających rozwojowi rolnictwa, osadnictwa i komunikacji (lądowej i wodnej), wykorzystującej rozległe doliny rzek. To od zarania dziejów wymuszało prace regulacyjne, najpierw dla celów rolnictwa i żeglugi, a teraz również dla ochrony zasobów materialnych w tym kulturowych dotychczas zgromadzonych we miastach położonych nad rzekami.

W przypadku regulacji rzek wykorzystuje się stare i sprawdzone sposoby, które są przyjazne środowisku. W pracach zabezpieczeniowych wykorzystuje się materiały ekologiczne i pochodzenia naturalnego. Stosuje się takie materiały jak: narzut kamienny i faszynę- która jest wikliną pochodzącą z dolin rzecznych. Wiązki faszyny są układane naprzemiennie z kamieniami. Zabieg ten wzmacnia brzegi rzeki. Wykonanie takich prac poprawia ukształtowanie linii brzegowej i naśladuje jej pierwotny stan, co w konsekwencji sprzyja rozwojowi siedlisk fauny i flory. Regulacja rzek przynosi również korzyści ekonomiczne i poprawia bezpieczeństwo mieszkańców zamieszkujących tereny nadrzeczne.